8 Μάρτη δεν γιορτάζουμε! Αγωνιζόμαστε για μια άλλη ζωή

Η 8 Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Μέρα της γυναίκας. Την συγκεκριμένα μέρα, η κοινωνία την γιορτάζει διότι θεωρείται το «ωραίο» ή και «αδύναμο» φύλο, διότι είναι τρυφερή και στοργική και γι’ αυτούς τους λόγους της αξίζουν λουλούδια κι εκπτώσεις σε ρούχα και καλλυντικά. Οι λόγοι αυτοί όμως δεν σχετίζονται με την πραγματική αίτια της καθιέρωσης της αλλά η αιτία της έχει τις ρίζες της βαθιά μέσα στην ιστορία του εργατικού κινήματος.

Η Β΄ διεθνής Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών το 1910 καθιέρωσε την ημέρα αυτή και η επιλογή της ημέρας δεν ήταν καθόλου τυχαία. Στις 8 Μαρτίου 1857 οι εργάτριες στα υφαντουργία και στα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης ξεκινούν απεργίες και διαδηλώσεις απαιτώντας ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και μείωση των ωρών εργασίας. Υπολογίζεται ότι εκείνη την εποχή δουλεύαν στα εργοστάσια περίπου 16 ώρες για σημαντικά μικρότερους μισθούς από τους αντίστοιχους των ανδρών. Η απεργία αυτή ήταν από τις σημαντικότερες στιγμές του εργατικού κινήματος αφού έβαζε στην πρώτη γραμμή ζητήματα κατά της εκμετάλλευσης, κατά της ανισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών αλλά και κατά των φυλετικών διακρίσεων  σε εργαζομένους μη αγγλοσαξονικής καταγωγής.

Σε κλίμα γενικευμένης απεργίας, οι εργοστασιάρχες απαντούν με μαζικές απολύσεις, τρομοκρατία και εν τέλει τις αστυνομικές δυνάμεις. Το μέγεθος και η μαχητικότητα της απεργίας έδειχνε το πάθος και την θέληση των εργατριών να  διεκδικήσουν όσα τους αναλογούσαν, η συμπλοκή όμως με την αστυνομία είχε ως αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις να βαφτούν με αίμα.

Η κοινωνία όμως προσπαθεί να μετατρέψει σε μια γιορτή την ημέρα εκείνη, μια μέρα πάλης ενάντια στις άθλιες εργασιακές συνθήκες, μια μέρα μαζικής απεργίας με αποτέλεσμα νεκρές εργαζόμενες γυναίκες.

Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στο σήμερα: υπάρχει σεξισμός ή απλά μπορούμε να γιορτάζουμε για το καθολικό δικαίωμα ψήφου , για το ότι δεν είμαστε κλεισμένες μέσα στο σπίτι, για το ότι ο άντρας-αφέντης έχει χάσει τα περισσότερα «δικαιώματά» του πάνω μας;  Είναι επίκαιρος ο αντισεξισμός και το φεμινιστικό κίνημα ή είναι απλά ιδεοληψίες στο κεφάλι κάποιων φανατικών που θέλουν να «ευνουχίσουν» τους άντρες; Φτάνει το γεγονός ότι δεν είμαστε καταδικασμένες να φοράμε μπούργκα για να πούμε ότι έχουμε κατακτήσει την πολυπόθητη ισότητα;

Οι δυτικές κοινωνίες παραδοσιακά υπόσχονται ότι έχουν ως στόχο να εξαλείψουν το ρατσισμό, το σεξισμό και την ομοφοβία και τρανσφοβία. Μας υπόσχονται ότι θα θεσπίσουν τέτοιους νόμους που θα μας προστατεύουν από «την κακία του κόσμου». Το ερώτημα που αναδύεται εδώ είναι γιατί οι ζωές μας δεν έχουν καμία σχέση με αυτές τις υποσχέσεις ; Γιατί αναδεικνύονται πολιτικοί τύπου Trump , ανοιχτά ρατσιστές και σεξιστές που με ένα διάταγμα θέλουν να απαγορεύσουν τον δικαίωμα στην άμβλωση , στην αυτοδιάθεση δηλαδή του σώματος της γυναίκας όπως εκείνη επιθυμεί; Ή αντίστοιχα πολιτικοί όπως ο ευρωβουλευτής της Πολωνίας που δημόσια τοποθετούνται υπέρ της χαμηλότερης αμοιβής των γυναικών γιατί «έχουν χαμηλότερες διανοητικές ικανότητες»; Ακόμα και εάν θεωρήσουμε τους παραπάνω ακραίους συντηρητικούς και μεμονωμένες περιπτώσεις , μπορούμε να πούμε ότι στις φιλελεύθερες αστικές δημοκρατίες έχει επιτευχθεί η ισότητα; Φτάνει ο θαυμασμός των αντρών απέναντι στο «ωραίο φύλο» για να πούμε ότι έχουμε κατακτήσει τις ζωές που θέλουμε, την απάλειψη των διακρίσεων και της έμμεσης ή άμεσης βίας προς το φύλο μας; Και το ερώτημα που τίθεται εν τέλει πιο εκβιαστικά απ’ όλα : μήπως το ίδιο το σύστημα δημιουργήθηκε και συνεχίζει να επιβιώνει πατώντας πάνω στο σεξισμό, πάνω στις γυναίκες;

Η απάντηση είναι ότι ο ίδιος ο καπιταλισμός σαν σύστημα βασίστηκε εξαρχής πάνω στην απλήρωτη εργασία των γυναικών, μια αφανή εργασία: την ανατροφή των παιδιών και το νοικοκυριό, έναν τεράστιο φόρτο εργασίας για την ανατροφή των νέων εργαζομένων που δουλεύουν γι’ αυτόν και που δε θα μπορούσε να αναλάβει μόνος του. Αν αργότερα «αναγκάστηκε» να ρίξει τις γυναίκες μαζικά στην αγορά εργασίας και να δώσει κάποια δικαιώματα όπως το επίδομα γάμου και μητρότητας ακριβώς για να συνδυάσει αυτές τις δύο του ανάγκες(ανατροφή παιδιών και γυναικεία εργασία) δε σημαίνει ότι η θέση της γυναίκας άλλαξε ουσιαστικά μέσα στην πυρηνική οικογένεια και δυστυχώς οι αποδείξεις για το αντίθετο αποτελούν πενιχρές εξαιρέσεις.

Η ανάγκη αυτή για την απλήρωτη εργασία στο σπίτι και την αναπαραγωγή και ανατροφή των νέων στρατιών εργατών γέννησε και συγκεκριμένες αντιλήψεις που συντηρούσαν αυτήν την κατάσταση. 

Η γυναίκα μας έλεγαν τότε είναι «λιγότερο ικανή, πιο ευαίσθητη, κατώτερη νοητικά , μια μηχανή αναπαραγωγής». Αργότερα που οι γυναίκες χρειάστηκε να μπουν στην αγορά εργασίας οι σεξιστικές αυτές αντιλήψεις άλλαξαν κάπως μορφή ενώ μερικές αναπαράγονται ακόμα και σήμερα αυτούσια. 

Παράλληλα η διαφήμιση και τα ΜΜΕ μπήκαν στη ζωή μας. Το γυναικείο σώμα έγινε αντικείμενο και με άλλο τρόπο , ως πηγή κέρδους, οπότε ένα σωρό κανονιστικά πρότυπα το προστάζουν από τότε για το πώς πρέπει να είναι. Η σεξουαλικότητα χωράει και αυτή σε καλούπια αφού η γυναίκα δυνάμει μητέρα δεν μπορεί να έχει και πολλές σχέσεις πέρα από τα «ιερά δεσμά» του γάμου, ενώ το «ωραίο φύλο» πρέπει να ανταγωνίζεται τις όμοιές της φορτώνοντας το πρόσωπό της με καλλυντικά, το σώμα της με φόρμουλες αδυνατίσματος και εκατοντάδες ρούχα τα οποία με την σειρά τους θα φέρουν νέα κέρδη στις επιχειρήσεις.

Η πολύπλευρη επίθεση εντοπίζεται και στον εργασιακό χώρο. Με το φεμινιστικό κίνημα, βέβαια να έχει καταφέρει νίκες στο στον τομέα των εργασιακών δικαιωμάτων, οι νίκες αυτές έχουν διευκολύνει μια συγκεκριμένη μερίδα γυναικών. Γυναίκες που ζουν στον δυτικό κόσμο και είναι στελέχη εταιρειών, ακαδημαϊκούς κι εκείνες που είχαν την οικονομική ευχέρεια μέσω ατομικών προσπαθειών να βρουν τη θέση τους χωρίς βέβαια να μπορούν να «αναρριχηθούν» το ίδιο εύκολα με τους άνδρες (γυάλινη οροφή). Τι γίνεται όμως με εκείνες τις γυναίκες που ούτε την οικονομική ευχέρεια έχουν ούτε την υποστήριξη κάποιων, τις γυναίκες της τάξης μας; 

Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα αμείβονται κατά μέσο όρο με το 85% του μισθού των ανδρών για ίση εργασία, ενώ το ποσοστό ανεργίας και επισφάλειας στις γυναίκες, ανεξαρτήτως μορφώσεως είναι συντριπτικό σε σχέση με αυτό των ανδρών. Αντίστοιχα, το ίδιο συμβαίνει και στην «φιλελεύθερη» Ε.Ε. και πόσο μάλλον σε μη δυτικές κοινωνίες. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι σεξιστικές αντιλήψεις οδηγούν στην περαιτέρω εκμετάλλευση των γυναικών και την έμφυλη διάσπαση των ανθρώπων-με κοινά συμφέροντα- προς όφελος της καπιταλιστικής οικονομίας.

Πρέπει λοιπόν σοβαρά να αναρωτηθούμε τι μας ζητάει το σύστημα να είμαστε καI πόσο διαφορετικές θα θέλαμε να είμαστε. Θέλει να είμαστε νοικοκυρές και ανεξάρτητες γυναίκες, πόρνες και παράλληλα παρθένες, όμορφες, έξυπνες, ανταγωνιστικές, υποταγμένες, γυναίκες για σπίτι και σύμβολο του σεξ. Πρέπει να προκαλούμε για να είμαστε επιθυμητές αλλά όχι πολύ. Πρέπει να είμαστε έξυπνες για να μην είμαστε βαρετές αρκεί να μην ξεπερνάμε την νοημοσύνη του άνδρα. Πρέπει να είμαστε δυναμικές και δραστήριες αρκεί να το βουλώνουμε στα σεξιστικά σχόλια και να υποτασσόμαστε στην επιθυμία του αφεντικού. Πρέπει να μην μιλάμε στο χώρο εργασίας, στο πανεπιστήμιο, να μη διεκδικούμε, να μην μας διακρίνουμε με βάση μια ανατομική διαφορά. Εν τέλει, η δική μας επιθυμία, οι δίκες μας ανάγκες που βρίσκονται μέσα σε όλο αυτό; Οι υποσχέσεις του καπιταλισμού αποδείχθηκαν φρούδες! Το ότι όλες μπορούμε να θεωρηθούμε αντικείμενο, να πέσουμε θύμα βιασμού και εκμετάλλευσης στον εργασιακό χώρο δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς και καμιά. Κάποιες κατάφεραν να αναδειχθούν-να γίνουν εργοδότριες- και να ασκούν παρόμοια καταπίεση με αυτή των ανδρών. Η πλειοψηφία από εμάς όμως δε θα έχει ποτέ την ευκαιρία αυτή  και δεν είναι αυτό το ζητούμενο.

Το ζητούμενο είναι να ενωθούμε μεταξύ μας, με τους άνδρες της τάξης μας που εν τέλει τα ταξικά συμφέροντα και οι επιθυμίες μας δεν είναι καθόλου διαφορετικές από τις δικές μας, με τους μετανάστες, τις μετανάστριες και τους πρόσφυγες, με την LGBTQ κοινότητα ενάντια σε ένα σύστημα οργανικά και δομικά συνδεδεμένο με την κάθε ιδιαίτερη καταπίεση που βιώνει ο καθένας και η καθεμιά από εμάς. Με τις μετανάστριες καθαρίστριες από το ΕΜΠ, με τις γυναίκες της Πολωνίας που εξεγέρθηκαν ενάντια στην απαγόρευση των εκτρώσεων, με τα κινήματα ενάντια στον Τραμπ και να τους δώσουμε ένα συνολικό περιεχόμενο διεκδίκησης και ανατροπής. Για την ανατροπή της πατριαρχίας και του καπιταλισμού, που γεννά την εκμετάλλευση και την καταπίεση!